اصول كلي الکترو كارديو گرافECG  :

دستگاه الکترو کاردیو گراف که مخفف آن امروزه ECG نامیده می شود از جمله تجهیزات بسیار رایج تشخیصی پزشکی می باشد .این دستگاه برای اولین بار توسط فیزیولوژیست هلندی ویلیام آنتهون که به پدر علم الکترو کاردیو گرافی مشهور است ساخته و به علم پزشکی شناسانده شد . با عرضه شدن این دستگاه ، تحولی عظیم در اندازه گیری و ثبت تغییرات میدانهای الکتریکی و پتانسیل های بیوالکتریک بوجود آمد که رفته رفته با پیشرفت علم مهندسی پزشکی امکان این اندازه گیریها بیشتر شد و دقت در انجام آن نیز افزایش یافت .

الکترو کاردیو گراف دستگاهی است که تغییرات پتانسیل الکتریکی قلب را ثبت و در تشخیص و ارزیابی فعالیت الکتریکی عضله های قلب کاربرد دارد . تغییرات میلی ولتی پتانسیل الکتریکی عضله های قلب توسط الکترودها جمع آوری و ثبت و توسط دستگاه مذکور  بر روی یک نوار کاغذی ثبت می گردد .

اجزا مختلف دستگاه الکتروکارديو گراف :

اگر چه در دستگاههای با مارکهای مختلف و ساخت کارخانجات متفاوت تفاوتهایی مشاهده می شود ، اما در تمامی آنها اصول و نکات مشترکی وجود دارد که پرداختن به آنها در معرفی اصول کارکرد و اپراتوری دستگاه مهم می باشد . به طور کلی در نگاهی اجمالی موارد زیر در یک دستگاه ECG به چشم می خورد :

۱- کلید Power : دستگاه را روشن و خاموش می کند .
۲- کلید Stop/Start : عمل ثبت بر روی نوار را شروع و یا خاتمه می دهد .
۳- کلید Sensitivity Selector : این کلید به منظور انتخاب حساسیت دامنه موج برابر مقادیر mm/mv 22، 5 mm/mv 12 کاربرد دارد .
۴-کلید Speed Selector : جهت انتخاب سرعت حرکت کاغذ می باشد . معمولا سرعتهای قابل انتخاب برابر mm/s 25 و ۵۲mm/sمیباشد .
۵- کلید Filter : جهت حذف پارازیت و فرکانسهای تداخلی مورد استفاده قرار می گیرد .
۶- کلید STD : با فشار این کلید یک موج مربعی ۱ میلی ولت DC جهت تنظیم حساسیت و کالیبراسیون دستگاه قبل از قرار گرفتن نوار استفاده می شود . در صورت تغییر در شکل موج یا اندازه آن تعمیر و سرویس دستگاه و انجام دقیق تر تستهای کالیبراسیون ضروری است .
۷- کلید Auto/Man : در بعضی از ذستگاهها انتخاب ثبت تمامی اتفاقات به صورت خودکار و یا به صورت دستی قابل تنظیم است .
۸- کلید Stylus : تنظیم و کنترل حرارت قلم به وسیله این کلید قابل تنظیم است .
۹- کلید Position : کنترل محل قلم جهت تنظیم موقعیت قلم در وسط کاغذ نوار قلب توسط این کلید انجام می پذیرد .
نکته : یک ECG خوب باید Sharp باشد یعنی فرکانسهای بالا را نبریده باشد . در ثبت یک ECG استاندارد پنج الکترود وجود دارد که به بیمار وصل می شود :

• دست راست RA
• دست چپ LA
• پای راست RL
• پای چپ LL
• قفسه سینه CH  ممکن است استفاده نشود .

نکات مهم پیرامون عملکرد دستگاه الکتروکارديو گراف:

دستگاه الکترو کاردیو گراف دستگاه بسیار حساسی است ، لذا عدم توجه به نحوه عملکرد صحیح و نگهداری دستگاه باعث از کار افتادگی سریع و یا ارائه تشخیص نادرست به دلیل تفسیر نوارهای خلاف واقع خواهد شد، بنابراین توجه به نکات زیر در هنگام کار با دستگاه از اهمیت خاصی برخوردار است .

کابل بیمار از قسمتهای مهم دستگاه است . کشش ها و تنش های مکانیکی باعث پارگی یا قطع شدن آن می گردد . بازدید پو آرها و دستبند ها از نظر اتصالات قابل قبول ، تمیز بودن و عدم خشک شدن ژل بر روی آنها مهم است . هر گونه کثیفی نظیرتکه های ژل خشک شده باعث می شود تا مانعی عایق گونه بر سر راه ارسال سیگنالهای قلبی ایجاد شود .مانند سایر دستگاهها و تجهیزات پزشکی ، به کار گیری پریزهای ارت دار ، احتمال خطر برق گرفتگی برای پرسنل و بیمار را به حداقل می رساند .

تداخل دستگاه الکترو کاردیو گراف با امواج تششع یافته از سایر دستگاهها نظیر دستگاههای X-Ray ، فیزیوتراپی ، لامپ فلورسنت و باعث ناپایداری نوار قلب و ایجاد پارازیت بر آن می شود . در صورتی که در حین گرفتن نوار قلب از بیمار ، وی دچار هیجان شود یا عصبی گردد ECG به دلیل اختلاط با EMG ناپایدار می شود . لذا به منظور ایجاد آرامش در بیمار و کاهش پارازیت و نویز رعایت نکاتی مانند مرتب بودن تخت بیمار ، ایجاد آرامش در بیمار، تفهیم این موضوع که گرفتن نوار هیچ گونه ضرر و زیان و دردی برای بیمار ایجاد نخواهد کرد ، ساکت و گرم بودن اتاق ECG و ... در کاهش نویز بسیار حائز اهمیت هستند .

عموما به کارگیری همزمان دفیبریلاتور با الکترو کاردیو گراف مورد تردید است و امکان آسیب دیدن دستگاه وجود دارد.از آنجایی که الکترودها تنها پل ارتباطی بین دستگاه و سیگنالهای بیو الکتریک می باشند ، پاک کردن و عاری ساختن پوست از لایه های مرده و به کارگیری ژل حائز اهمیت است . برای از بین بردن این لایه ها تمیز کردن سطح پوست توسط گاز آغشته به الکل توصیه می شود .