پالس اکسی متر:
دستگاهی است که بصورت غیر مستقیم و غیر تهاجمی میزان درصد اشباع هموگولوبین سرخرگی را از اکسیژن با اندازه گیری تغییرات جذب نور از پالسهای خون سرخرگی محاسبه می کند و از اتفاق این مورد که به علت کمبود اکسیژن به وجود می آید، جلو گیری می کند. دارای انواع مختلفی از پالس اکسیمتر در بازار موجود است.
در هنگام خونریزی بدن مغز در عمل خون رسانی همیشه در اولویت قرار دارد لذا برای تعیین میزان خون، پروب برروی بینی قرار داده می شود. در رنجهای پایین مثلاً از ۷۰% به پایین پالس اکسی متر دستگاه خوبی به شمار نمی رود زیرا امکان این وجود دارد که مقدار بدست آمده صحت درستی نداشته باشد.
تعاریف اولیه :
SpO۲ : میزان درصد اشباع هموگلوبین های خون از اکسیژن
SaO۲ : میزان درصد اشباع هموگلوبین های شریانی خون (به روش نمونه گیری از خون شریانی)
آرتیفکت : به هر گونه نویزی که روی عملکرد دستگاه پالس اکسی متر می تواند تاثیر منفی بگذارد، آرتیفکت گویند.
R – Curve : نمودارهایی است که طبق آنها پالس اکسی متر درصد SpO۲را به دست می آورد. (برای هر کمپانی سازنده فرق می کند).
Fluke : نرم افزاری که دستگاه های ساخت شرکت Ansur با این نرم افزار کار می کند. آیکون این نرم افزار در کامپیوتر به شکل مقابل می باشد.
اساس کار دستگاه:( تفسیر پالس اکسیمتر )
دستگاه دو طول موج را به مسیر خون می تاباند، چنانچه هموگولوبین اکسیژن دار وجود داشته باشد در طول موج ۶۶۰ (قرمز) کمترین جذب ممکن وجود خواهد داشت ولی در طول موج ۹۴۰ ، نتیجه بطور معکوس می باشد. بطور کلی هموگولوبین اکسیژن دار بیشترین جذب را دارد و هموگولوبین بدون اکسیژن کمترین جذب را دارا می باشد.
پالس اکسی متر انعکاسی :
Detect موج بوسیله عمل تاباندن و انعکاس بازگشت موج می باشد، بنابراین LED تاباندن موج و بازگشت آن در یک سمت قرار دارد. پروب انعکاسی در مکانهایی استفاده می شود که امکان نصب پروب انعکاسی وجود ندارد مثل: پیشانی.
پالس اکسی متر عبوری یا انتقالی:
در پالس اکسی متر عبوری یا انتقالی Detector در طرف مقابل قرار دارد و نور ساطع شده تنها یک مسیر را طی می کند. پروبهای این پالس اکسی متر بیشتر در قسمت نوک انگشتان دست، پا، بینی و همینطور در قسمت نرمی گوش قرار داده می شود.
نکته: در بافتهای فشرده همانند استخوان برای عبور موج، می بایست طول موج بسیار کوتاه با فرکانس بسیار بالا وجود داشته باشد اما در بافتهای غیر فشرده طول موج بلند استفاده می شود زیرا طول موج و فرکانس نسبت به عکس دارند.
اطلاعاتی که از دستگاه دریافت می شود:
- درصد اشباع ۹۵% .
- میزان پالس ۷۲ .
- منحنی تغییرات حجم خون
- کیفیت سیگنال دریافتی ( الف - دیداری ب- شنیداری )
- حد (بالا) و پایین درصد اشباع اکسیژن ۹۰% .
- حد بالا و پایین میزان پالس (خارج از حدود، هشدار
نکته: کیفیت سیگنال دریافتی شنیداری نشاندهنده میزان اکسیژن است.
هشدار:
- حد بالا و پایین در صد اشباع اکسیژن
- حد بالا و پایین میزان پالس
- هشدار قرار گرفتن پروب (وضعیت پروب)
- هشدار خطای پروب.
- توانایی حرکت و هشدار خطای حرکت (آرتیفکتهای حرکتی)
پالس اکسی متر با ECG:
در این روش می توان حجم خون را با ECG همزمان کرد که اینکار کمک می کند تا تاثیر میزان تداخلات روی پالس اکسی متر را به حداقل مقدار ممکن رسانده شود.
استاندارد ISO 9919:2005ارجاع شده به استاندارد IEC 60601-1:88:
- معیارهای پذیرش: بسیار از بندهای استاندارد، معیارهای پذیرش را برای جنبه های عملکردی برقرار می کنند. این معیارها همیشه باید برآورده شوند. حتی در صورت جابجایی دستگاه نیز ضوابط پذیرش را باید بتواند انجام دهند.
- دستگاه پالس اکسی متر قطعات و ملحقات: دستگاه به همراه کلیه قطعات و ملحقات باید ضوابط استاندارد را دارا باشند و در دستورالعمل کاملاً ذکر گردند.
الزامات طبقه بندی:
الف) قسمتهای کاربردی آن باید مطابق BF و CF باشند. (یعنی پروب آن)
ب) قسمتی از پالس اکسی متر که برای غوطه ور ساختن موقت علامت گذاری شده باید به مدت ۶۰ ثانیه در محلول نمک نرمال غوطه ور شود و تست جریان نشتی بیمار در این حالت در دمای°
۲۵- ° ۲۰ باید انجام شود.
- دمای بیش از اندازه: در شرایط عادی و تک اشکالی max در پیش فرض توان انتقالی به پروب نباید از ℃
۴۱ در محل تماس با بافت، دما تولید کند. در حالی که دمای اولیه پوست ℃ ۳۵ می باشد.
در غیر اینصورت چنانچه دمای آن بیشتر ℃ ۴۱ شود :
الف) دستگاه باید کنترل قابل تنظیمی را داشته باشد تا به چنین حالتی اجازه ورود داشته باشد. (یعنی دستگاه امکان این را داشته باشد که بطور عامدانه دما را بالاتر ببرد)
ب) نشانگری را داشته باشد که نشان دهد دستگاه در چنین حالتی است.
ج) در حالت عادی و تک اشکالی ماکزیمم انتقالی به پروب نباید از℃ ۴۳ بالاتر رود.
د) دستگاه باید روشهایی را برای محدود کردن فعالیت پیوسته در دمای بیش از۴۱درجه سانتیگراد را داشته باشد.
نفوذ مایعات:
در هنگام نفوذ مایعات نباید قطعات دستگاه بنحوی تاثیر پذیرد که موجبات خطر ایمنی فراهم شود و دستگاه باید بطور دائم بکار خود ادامه دهد.
صحت اکسی متر:
اندازه گیری CO هموگلوبین خونی است که جای اکسیژن نشسته و جدا نمی شود که به دو صورت تهاجمی و غیر تهاجمی وجود دارد.
تعیین صحت spo2:
۱- مقایسه نتیجه با آزمایش مشابه کلینیکی.
۲- استفاده از دستگاه co اکسی متر با صحت ۱% .
۳- چنانچه روشی بصورت جایگزین پیشنهاد شده که صحت آن همین مقدار می باشد می توان از آن استفاده نمود.
- مشخصه های جمعیت مورد مطالعه: برای رسیدن به صحت درست باید مشخصه های افراد را درنظر گرفت.
- صحت اندازه گیری تحت شرایط حرکت:
- صحت اندازه گیری تحت شرایط خون رسانی ضعیف (نفوذ ضعیف خون):
- صحت میزان شمارش نبض: صحت میزان شمارش نبض در واقع همان شرایط درصد اشباع می باشد با این تفاوت که مرجع می تواند با استفاده از یک شبیه ساز این کار را انجام دهد.
