تاریخچه صندلی چرخدار به ما نشان می‌دهد که قدرت نوآوری و همکاری میان افراد معلول و نوآوران (معلول و غیر‌معلول) و چگونگی این مهم برای ایجاد موثرترین پیشرفت‌ها تا چه اندازه موفقیت‌آمیز بوده است.
در حالی که هم صندلی و هم چرخ از بدو ورود انسان به کره خاکی خلق شدند، یونانیان باستان و چینی‌ها اولین کسانی بودند که فکر می‌کردند ترکیب این دو می‌تواند فوق‌العاده باشد. یونانیان باستان برای ارابه‌هایشان از آنها استفاده می‌کردند و از تخت‌های چرخدار برای انتقال افرادی که توانایی راه رفتن نداشتن بهره می‌برند. در چین نیز صندلی چرخدار از حدود ۵۲۵ سال قبل از میلاد به کار گرفته می‌شد.
ویلچر چیست ؟
ویلچر یا صندلی چرخدار وسیله‌ای است که چرخ‌های آن به وسیله نیروی دست و یا موتور الکتریکی به حرکت در آمده و افراد با معلولیت‌های جسمی و ناتوان در حرکت را برای جابجایی کمک می‌کند.
این صندلی باید در بهترین و مناسب‌ترین حالت برای نشستن افراد طراحی شود، زیرا فرد بیشتر زمان خود را روی آن می‌نشیند، بنابراین تکیه گاه صندلی، نشیمنگاه، میزان روان بودن چرخ‌ها، دستگیره و غیره باید حالت ارگونومیک داشته باشند.
معمولا در پشت صندلی چرخدار یک دستگیره وجود دارد که افراد بتوانند صندلی را به راحتی کنترل کنند. صندلی چرخدار دارای بخش‌های مختلفی از جمله صندلی، بخشی برای قرارگیری پا، دو چرخ کوچک در جلو و دو چرخ بزرگ در پشت است. معمولا چرخ‌های بزرگتر در عقب دارای حلقه‌های پلاستیکی یا فلزی هستند تا چرخاندن و به حرکت در آوردن ویلچر راحت‌تر باشد.
وسایل توانبخش و کمک درمانی برای افرادی با مشکلات زیر مناسب است:
- مشکل در نشستن یا ایستادن
- عدم حفظ تعادل
- مشکل در کنترل کردن قسمتی از بدن
- اسپاسم (گرفتگی ماهیچه‌ها)، حرکات غیر کنترل شده، هماهنگی ضعیف
- تمایل به نشستن در همان حالت برای تمام وقت
- مشکل در حرکت دادن پاها و اندام‌های تحتانی
- دیگر نگرانی‌های فیزیکی همانند بصری، شنوایی، صرع، مشکلات گفتاری یا ارتباطی
- عدم کنترل روده و مثانه که ممکن است خطر ابتلا به زخم های روده را افزایش دهد
- دشواری برای رفتن به توالت، نشستن و اجابت مزاج
- جابجایی لگن (سر استخوان ران از سوپاپ بیرون می‌آید) که می‌تواند حرکت‌های فرد را محدود کرده و در او تولید درد کند.
- افرد دچار فلج نغاعی، مغزی و تمام بدن
- کلیه آسیب‌های نخاعی و ستون فقرات
- مشکل در خوردن، نوشیدن و بلع
انواع ویلچر چیست :
صندلی چرخدار توسط افراد مختلف با محدودیت‌های حرکتی متفاوت استفاده می‌شود؛ لذا دارای انواع مختلف است. در ادامه به صورت مختصر با آنها بیشتر آشنا می‌شویم.
صندلی چرخدار دستی :
این نوع صندلی ارزان‌ترین و سبک‌ترین صندلی چرخدار است که توسط نیروی دستی فرد جابجا می‌شود.
صندلی چرخدار برقی :
این نوع از صندلی‌های چرخدار سنگین و گران قیمت بوده و از باطری‌های قوی و یا موتور الکتریکی برای حرکت استفاده می‌کنند. این نوع صندلی‌ها دارای ویژگی‌های کاربردی زیادی هستند؛ برای مثال می‌توانند از پله‌ها بالا روند، می‌توانند برای دسترسی به اجسام بلند تغییر ارتفاع دهند و یا در محیط‌های سخت مانند زمین‌های ماسه‌ای راحت جابجا شوند.
صندلی چرخدار ایستاده :
این نوع صندلی افراد را کمک می‌کند که در حالت ایستاده قرار بگیرند. البته تنها کاربری آن در حالت ایستاده نبوده و با یک پمپ هیدرولیک یا کمک الکتریکی می‌توان آن را به حالت نشسته نیز در آورد.
صندلی چرخدار ورزشی :
این صندلی همانطور که از اسمش پیدا است، برای ورزش‌های معلولان در رشته‌های مختلفی مانند بسکتبال، تنیس یا ماراتن‌ها استفاده می‌شود. این نوع از صندلی باید سبک و بسیار مقاوم بوده و به راحتی جابجا شود.
صندلی چرخدار سه چرخ :
یکی دیگر از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین صندلی‌های چرخدار یا ویلچر، نوع سه چرخ آن است. این نوع از صندلی پایداری بسیار زیادی داشته و قدرت مانور و حرکت بیشتری به فرد می‌دهد برای مثال فرد می‌تواند بدون کمک دیگران از پله بالا یا پایین برود.
صندلی چرخدار ساحلی:
این نوع از صندلی معمولا در کشورهای اروپایی استفاده می‌شود که باعث می‌شود فرد به راحتی در محیط‌های سخت مانند آب، ماسه و شن جابجا شود.
معیارهای انتخاب مناسب ویلچر چیست؟
قبل از آنکه بخواهید یک صندلی چرخدار مناسب تهیه کنید باید به فاکتورهای مختلفی قبل از خرید توجه کنید.
مهم ترین این موارد شامل گزینه‌های زیر است:
کاربری اصلی خود را تعیین کنید :
قبل از آنکه بخواهید از میان انواع صندلی چرخدار، یکی را انتخاب کنید، به این نکته توجه کنید که از آن چه استفاده‌ای خواهید کرد. برای مثال صندلی چرخدار ورزشی سبک بوده و به راحتی واژگون می‌شود. برای مثال خرید آن برای استفاده‌های روزانه چندان مناسب نیست.
محل زندگی و یا کار خود را در نظر بگیرید :
مساله دیگری که قبل از خرید صندلی چرخدار باید به آن توجه کنید، مکان زندگی یا کار فرد است. ممکن است فرد معلول فعالیت کاری بیرون از منزل نداشته باشد و محیط زندگی او هم کاملا تخت باشد. یا ممکن است فرد بیرون از منزل نیز کار کرده و هر روزه از محیط‌های مختلف با میزان شیب یا پله متفاوت عبور کند. با توجه به این مسائل باید صندلی چرخدار مناسب را انتخاب کرد.
وضعیت جسمی فرد را در نظر بگیرید :
یکی دیگر از نکات مهم که هنگام خرید صندلی چرخدار باید به آن توجه کرد، وضعیت جسمی فرد است که آیا می‌تواند خود صندلی را کنترل و جابجا کند و یا برای این کار نیاز به کمک فرد دیگر و یا نیروی باطری دارد.
حالت‌های مختلف دسته :
از دیگر فاکتورهای مهم در انتخاب صندلی توجه به دسته‌های آن است. دسته‌ها در انواع مختلفی مانند طول کامل، لوله‌ای، جمع و جور و غیره ساخته می‌شوند؛ که هر کدام دارای ویژگی‌های خاصی هستند.
زیرپایی و کفه آن :
زیر پایی‌ها و کفه آن تا حد زیادی به میزان راحتی نشستن فرد روی صندلی و حمایت از پاشنه تا قوزک پا کمک می‌کند. این کفه‌ها در فرم‌ها و از جنس‌های مختلفی ساخته می‌شوند که حتما هنگام خرید باید به آنها توجه شود.
نحوه کنترل ویلچرهای برقی :
صندلی‌های چرخدار برقی به روش‌های مختلفی مانند استفاده از انگشت، چانه یا سوئیچ‌ها کنترل می‌شوند که باید با توجه به نیاز فرد نوع مناسب را انتخاب کرد.
