از بیماری افت قند خون در دیابت چه میدانیم ؟

  دیابت نوع دو بیماری است که بر اثر آن بدن قادر به کنترل سطح قند خون نیست که شایع‌ترین علامت آن بالا بودن سطح قند خون در بیمار مبتلا به آن  است. بیماری دیابت نوع دوم , شایع‌ترین شکل دیابت است و در صورتی‌که بیمار تحت درمان قرار نگیرد می‌تواند به عواقب ناگواری همچون  سکته مغزی و بیماری قلبی منجر شود.

انسولین چیست ؟

انسولین هورمونی است که  غده پانکراس تولید می‌کند و به عنوان عاملی که سطح قند خون را تنظیم و از بالا یا پایین رفتن غیر طبیعی آن جلوگیری می‌کند.

بدن افرادی که دیابت نوع دو دارند قادر به تولید هورمون انسولین است اما ماهیچه‌ها، بافت‌های چربی و سلول‌های کبدی نمی‌توانند میزان کافی از انسولین را به منظور تنظیم سطح قند خون جذب کنند بنابراین پانکراس انسولین بیشتری را برای جایگزینی این نارسایی تولید می‌کند.

پایین بودن سطح قند خون :

از طرف دیگر، افرادی که به دیابت نوع دو مبتلا هستند افت قابل توجه قند خون را نیز تجربه می‌کنند که خطرناک است. (هیپوگلیسمی )  که بدن فرد مبتلا به دیابت نوع دو قادر نیست بین داروی مصرفی و مواد غذایی مصرفی تعادل برقرار کند.

علائم هیپوگلیسمی :

شایع‌ترین این علایم میگرن است.  زیرا مغز برای داشتن عملکرد صحیح به ذخیره کنترل شده گلوکز نیاز دارد. درصورتی‌که سطح قند خون بیش از حد طبیعی کاهش پیدا کند مغز اولین ارگانی است که تحت تاثیر این ناهنجاری قرار می‌گیرد بنابراین فرد با سردرد مواجه می‌شود. از علائم دیگر  آن می‌توان به حالت تهوع، تعریق، احساس ضعف و کاهش دمای بدن اشاره کرد. همچنین در برخی مواقع افت فشار خون باعث می‌شود فرد به کما برود یا جان خود را از دست بدهد.

درمان :

  مصرف مواد غذایی حاوی میزان قند پایین به پیشگیری از بروز این علائم کمک می‌کند. در حقیقت این افراد  نباید وعده غذایی صبحانه را حذف کنند.  انجام مرتب حرکات ورزشی و نوشیدن میزان کافی آب  و دنبال کردن رژیم غذایی سالم ،علائم ناشی از دیابت نوع دو را تسکین می‌دهد.

در افراد دیابتی که انسولین مصرف می کنند، فعالیت بدنی سبب افت قند خون می گردد. علائم شامل حالت گیجی، رنگ پریدگی، عرق کردن، عصبی بودن، گرسنگی و ضعف می‌باشد

مکانیسم به این صورت شروع میگردد که با خوردن غذا و ورود آن به معده، هضم  آغاز می‌شود. به دنبال آن غذا در روده باریک به قند تجزیه شده و قند حاصله وارد جریان خون می‌شود. همزمان انسولین نیز توسط لوزالمعده به داخل خون آزاد می‌گردد. نهایتاً گلوکز یا قند با کمک انسولین وارد سلول‌های بدن شده و جهت تولید انرژی و زنده ماندن آن‌ها به کار می‌رود.

علل افت قند خون :

۱- مصرف بیش از حد الکل 

۲- گرسنگی طولانی

۳- ورزش طولانی مدت پرفشار

۴- دریافت یک رژیم فقیر از کربوهیدرات

۵-مصرف برخی از داروها: مانند مصرف  سالیسیلات‌ها در افراد مبتلا به بیماری‌های روماتیسمی، مصرف داروی پروپرانولول در افراد مبتلا به فشارخون بالا.

۶- ابتلا به برخی از بیماری‌های کبدی یا کلیوی

۷- مشکل در غددی که ترشح کننده هورمون‌های تنظیم کننده قند خون هستند: مانند لوزالمعده، هیپوفیز و آدرنا لین

باید توجه داشت در افراد دیابتی که از انسولین و یا دیگر انواع داروهای خاص دیابت استفاده می‌کنند، فعالیت بدنی می‌تواند سبب افت ناگهانی قند خون گردد. افت قند خون می‌تواند در هنگام ورزش، بلافاصله پس از تمرین و یا حتی یک روز پس از تمرین آشکار گردد. بنابراین لازم است بیماران دیابتی قبل و بعد از فعالیت بدنی قند خونشان را بررسی کنند. اگر قندخون زیر ۸۰ باشد احتمال افت قندخون بسیار زیاد است و عوارض جانبی خواهد داشت.

  افت قند خون را چگونه میتوا ن جبران کرد  : 

۱- مصرف ۱۰ تا ۲۰ گرم کربوهیدرات ساده نظیر چند حبه قند، آب پرتقال یا آب سیب

۲- صبر کردن به مدت ۱۵ دقیقه و اندازه گیری مجدد قند خون

۳- اگر قند خون هنوز زیر ۷۰ میلی‌گرم  باشد   باید ۱۵ گرم دیگر کربوهیدرات مصرف نمود و این کار را ادامه داد تا قند خونتان طبیعی گردد.  

۴- هنگامی‌که سطح قندخون به ۷۰ میلی‌گرم رسید، می‌توان یک لیوان شیر کم‌چربی و نصف یک ساندویچ را مصرف نمود.

منابع غذایی تأمین کننده ۱۵ گرم کربوهیدرات عبارتند از:

نصف لیوان آب سیب و یا آب پرتقال، سه چهارم لیوان شربت زنجبیل، نصف لیوان نوشابه، یک قاشق غذاخوری شکر یا عسل، نصف لیوان ژلاتین معمولی، ۲ قاشق غذا خوری کشمش، ۵ عدد آب نبات سفت.

چند نکته طلایی که باید در آن تامل کرد :

  مصرف شکلات یا بیسکویت مناسب نیست، چون این غذاها حاوی چربی فراوان هستند که باعث دیر جذب شدن قند موجود در آن‌ها می‌شود.

  در مصرف غذاهای شیرین باید میانه روی نمود ، زیرا مصرف بیش از حد و پشت سرهم این غذاها باعث بالا رفتن قند خون می‌شود.

  گاهی بیماران هوشیار نیستند. در این مواقع تزریق آمپول‌های گلوکاگون به خصوص در مورد بیمارانی که انسولین تزریق می‌کنند ضروری است. 

  بیماری که می‌خواهد ورزش کند، حتماً باید صبحانه یا ناهار خورده باشد و قبل از ورزش یک میان‌وعده مختصر مانند یک عدد سیب یا یک لیوان شیر میل کند .

  به بیمارانی که تصمیم دارند ورزش کنند توصیه می‌شود که روز قبل میان‌وعده عصر یا آخر شبشان را بیشتر کنند و هنگام ورزش دوز انسولین یا قرص را با نظر پزشک کاهش دهند.

  بیماران دیابتی باید در هر شرایطی حتی اگر در سفر باشند دارویشان را به موقع استفاده کنند و نکته مهم دیگر اینکه همیشه باید با خود میان‌وعده همراه داشته باشند.