پروستات غده كوچكی است كه پائین تر از مثانه قرار گرفته و قسمت ابتدایی پیشابراه را احاطه كرده است. پیشابراه مجرایی است كه ادرار را از مثانه به طرف خارج از بدن هدایت می‌كند. این غده در زیر مثانه و در محل خروج ادرار از آن و نیز در جلوی راست روده قرار دارد. این غده كه اعمال مختلفی انجام می‌دهد از دو قسمت تشكیل شده كه توسط یك لایه بافتی پوشیده شده‌اند. یكی از كارهای پروستات كمك به كنترل ادرار، با وارد كردن فشار به قسمت ابتدایی پیشابراه است. همچنین پروستات، مایعی ترشح می‌كند كه سلولهای جنسی مرد، یا اسپرمها را فعال نگه می‌دارد. این مایع پیشابراه را مرطوب و لغزنده می‌كند. این مایع ماهیت قلیایی داشته و نیز مواد مغذی‌ای دارد كه برای فعال باقی ماندن اسپرم ها، لازم است.
اگر این علائم را دارید به پزشک خود مراجعه کنید:
۱- نیاز شدید به ادرار مکرر.
۲- باید در طول شب چندین بار از خواب بیدار شوید تا ادرار کنید .
۳- خون در ادرار یا منی.
۴- درد در هنگام ادرار کردن .
۵- انزال دردناک.
۶- درد و یا سفتی مکرر در پایین کمر، باسن، لگن یا ناحیه مقعد و یا بالای ران.
۷- چنانچه تورم پروستات بيش از حد طبيعي باشد، مي‌تواند موجب اسهال، يبوست و افزايش فشارخون و ضربان قلب، عفونت پرده‌هاي اطراف قلب، رنگ پريدگي بستر ناخن و اختلالات عصبي گردد.
۸- چکه کردن ادرار.
مهمترين اختلالاتي كه ممكن است در پروستات به وجود آيد عبارتند از:
۱ سرطان پروستات(به عنوان دومين سرطان كشنده بعد از سرطان ريه در آقايان)
۲ـ بزرگ شدن(تورم و يا تومورغيرسرطاني) پروستات
۳ـ التهاب پروستات (Prostatitis)
معمولا از چه زمانی آغاز می‌شود؟
این فرایند از ۳۰ سالگی شروع می‌شود و اغلب موارد بعد از ۵۰ سالگی علائم پدیدار می‌شوند. بزرگ شدن پروستات كه بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود علائمی ایجاد می‌كند.
شیوع آن چقدر است؟
این بیماری بسیار شایع است. نیمی‌از مردانی كه بالای ۵۰ سال دارند علائمی‌از بزرگی پروستات را نشان می‌دهند اما ۱۰ درصد آنان به مداخلات دارویی و جراحی نیاز پیدا می‌كنند. بزرگی پروستات با معایناتی كه پزشك انجام می‌دهد تشخیص داده می‌شود.
سرطان پروستات چیست؟
سرطان پروستات، رشد بدخیم سلولهای پروستات است كه معمولاً آهسته و در درون پروستات در طی سالها رشد می‌كند و در این مدت علائم كمی ایجاد می‌كند. اما به مرور زمان به بیرون از پروستات گسترش می‌یابد. ممكن است به بافتهای دورتر مانند استخوانها، ریه‌ها و كبد نیز دست‌اندازی كند. علائم و نشانه‌ها به میزان پیشرفت بیماری بستگی دارد. این بیماری شایع ترین بدخیمی منجر به مرگ، بعد از سرطان ریه است.
درمان های دیگر بیماریهای پروستات:
گاهی اوقات امواج رادیویی، مایکروویو یا لیزر برای درمان مشکلات مجاری ادراری پیشنهاد می شوند این، روش های مختلفی برای کاهش بافت پروستات استفاده می کنند.قارچ باکتری پروستاتی حاد معمولا از یک عفونت باکتریایی به طور ناگهانی آغاز می شود.اگر تب، لرز یا درد را نیز علاوه بر علائم پروستات خود دارید، باید به پزشک مراجعه کنید.
شانس شما برای ابتلا به سرطان پروستات می تواند تحت تاثیر موارد زیر قرار بگیرد:
۱- سن: مردان بالاتر از ۵۰ سال ریسک بیشتری دارند .
۲- نژاد: سرطان پروستات در میان مردان آفریقایی-آمریکایی رایج است و پس از آن در مردان اسپانیایی و بومی آمریکایی.مردان آسیایی-آمریکایی کم ترین میزان سرطان پروستات را دارند.
۳- تاریخچه و سابقه خانوادگی: اگر پدر یا برادر شما سرطان پروستات دارند، احتمال بیشتری وجود دارد که به آن مبتلا شوید.
۴- رژیم غذایی: خطر سرطان پروستات می تواند برای مردانی که رژیم های غذایی با چربی بالا را می خورند بیشتر باشد.
چرا مردان بسیاری به بیماریهای پروستات مبتلا می‌شوند؟
بیماریهای پروستات را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:
۱- بیماری التهابی یا تورم پروستات است. این بیماری را بیشتر در مردان جوانی که از نظر جنسی فعال هستند زیاد مشاهده می‌کنیم. علت آن هم وجود باکتری‌هایی است که هنگام مقاربت از راه مجاری ادرار وارد غده پروستات می‌شود و آن را ملتهب می‌کند و به تورم آن می‌انجامد. بیماران با شکایت درد کمر و درد در ناحیه تناسلی و زیر بیضه‌ها به پزشک مراجعه می‌کنند. همراه با این علائم عدم دفع ادرار نسبی را داریم. یعنی بیمار حس می‌کند نمی‌تواند بخوبی ادرارش را تخلیه کند و بعد از دستشویی همچنان احساس می‌کند مثانه‌اش پر است. ورم التهابی پروستات بیشتر در کسانی است که تقید اخلاقی کمتری داشته و ارتباطات جنسی متعددی با افراد متخلف دارند.
اما ورم پروستات همیشه به دلیل ورود باکتری به این غده نیست. مثلا کسی که سیستم ایمنی‌اش ضعیف شده نیز ممکن است دچار این التهاب و تورم شود. پروستات غده‌ای است که اگر متورم شود شاید بسختی بتوان ورم ایجادشده را درمان کرد بخصوص وقتی که بیماری سیر مزمن هم پیدا کند.
۲- بزرگی پروستات است؛ ولی این افزایش حجم به صورت خوش خیم است. آنچه باعث افزایش حجم پروستات می‌شود، هورمون تستسترون مردانه است. بزرگی پروستات دارای علامت است و بیماران دو نشانه واضح دارند؛ انسداد مجرای ادرار و تحریک پذیر شدن غده. فرد به شکل قطره قطره و با زور زدن ادرار می‌کند.گاه نیز مجرا بسته می‌شود.
عوامل مهم در افزايش سرطان پروستات :
۱ـ رژيم‌هاي حاوي غذاهاي چرب (اسيدهاي چرب اشباع شده) و گوشت‌ها به خصوص در افراد چاق.
۲ـ مصرف گوشت‌هاي حاوي اسيد آراشيدونيك و گوشت‌هاي خام
۳ـ رژيم‌هاي غذايي حاوي اسيد آلفالينولنيك و يا وجود سطح بالاي اين ماده در خون
۴ـ مصرف زياد گوشت قرمز
عوامل مهم در كاهش سرطان پروستات :
۱ـ مصرف فيبرهاي گياهي(حاوي سلولز و همي‌سلولز) و پروتئین‌هاي گياهي نظير سويا به دليل داشتن ايزوفلاوني به نام Genistein كه مانع رشد سلول‌هاي سرطاني مي‌شود.
۲ـ مصرف سبزيجات مانند انواع كلم‌ها(كلم گل، كلم پيچ، كلم تكمه و...) به دليل داشتن تركيباتي نظير ايندول ـ كربونيل، گلوكاريك اسيد(كلسيم ـ دي ـ گلوكارات) وسولفورافان.
۳ـ مصرف گوشت ماهي به دليل وجود اسيدهاي چرب امگا۳
۴ـ مصرف سلنيوم، ويتامين‌هاي D و E و عنصر روي.
به منظور پيشگيري از تورم پروستات علاوه بر رعايت نكات ذكر شده، مصرف مواد غذايي حاوي مس و روي، اسيدهاي آمينه گلايسين، آلانين، گلوتامين و رنگدانه ليكوپن (رنگ قرمز گوجه فرنگي) بسيار مؤثر و حائز اهميت مي‌باشد.
همانطور كه بيان شد، علت التهاب پروستات، عوامل باكتريايي است. بنابراين مصرف آنتي بيوتيك‌هايي كه طبق تجويز و با صلاحديد پزشك متخصص انجام مي‌گيرد، مي‌تواند در درمان اين عارضه مفيد باشند. هم‌چنين انجام ورزش‌هاي متناسب مي‌تواند تأثيرگذاري داروها را افزايش دهد.
در كنار مصرف مواد غذايي مناسب براي پيشگيري از ابتلاء، چنانچه بيماري حاد شود، مي‌توان از گياهان دارويي مفيد براي درمان اختلالات پروستات (به ويژه تورم) بهره جست. از جمله اين گياهان دارويي مي‌توان به نخل اره‌اي ايراني، گزنه، كدوي پوست كاغذي، كتان روغني، شيرين بيان، قارچ گانودرما، جينسينگ آسيايي، تويا، سويا، ادريسي، دم‌اسب، ذرت، شبدر قرمز، چاي سبز، بارهنگ(اسفرزه) آبي و خربزه درختي اشاره كرد كه اينك به توضيح آنها مي‌پردازيم .
گياهان دارويي موثر بر بیماری پروستات :
۱ـ گزنه (انجره): گياهي گرم و خشك كه عمدتاً از پيكر رويشي آن(ساقه، برگ و ريشه) براي درمان استفاده مي‌شود. به منظور درمان تورم و التهاب پروستات مي‌توان روزي سه نوبت در هر نوبت يك قاشق مرباخوري از پيكر رويشي خشك و خرد شده گزنه را در يك فنجان آب جوش دم كرده، پس از ۱۵ دقيقه ميل نمود. هم‌چنين دم كرده ريشه گزنه نيز در درمان تورم پروستات بسيار مفيد است.
۲ـ دانه‌هاي كدوي طبي (كدوي بذر برهنه): اين گياه، بومي ايران نبوده و در طي ساليان گذشته توسط دكتر رضا اميدبيگي وارد كشور گرديده كه در همين جا مي‌بايست از زحمات و خدمات ارزنده ايشان در جهت احياء طب سنتي با استفاده از گياهان دارويي اصلاح شده و كمك به حفظ عرصه‌هاي طبيعي كشور تشكر و قدرداني نمود. قسمت مورد استفاده اين گياه در درمان تورم پروستات و سوزش مجاري ادراري، دانه‌هاي بدون پوست ميباشند كه به صورت خام و يا فرآوري شده (روغن حاصل از دانه‌ها) مورد استفاده قرار مي‌گيرند. افراد دچار چنين اختلالاتي مي‌توانند روزي سه نوبت در هر نوبت بين ۱۰ تا ۱۵ عدد از دانه‌ها و يا در صورت دراختيار داشتن روغن آن، روزي سه نوبت در هر نوبت ۱۵ تا ۲۰ قطره از روغن را ميل نمايند.
۳ـ نخل اره‌اي ايراني: اين گياه نوعي نخل زينتي است كه عموماً در شرايط آب و هوايي گرم رشد مي‌يابد. قسمت مورد استفاده اين گياه ميوه‌هاي رسيده سياه مايل به آبي است كه پس از خشك شدن استفاده مي‌شود. اين ميوه معمولاً به صورت‌هاي ذيل استفاده مي‌شود: ميوه خام خشك، چاي، پودر ميوه خشك شده، قرص ميوه خشك شده و تنتورهاي مايع.
۴ـ شيرين بيان: گياهي است با طبيعت گرم و خشك كه ريشه و ريزوم‌ها، اندام دارويي آن محسوب مي‌شوند. اگر چه كاربرد اصلي اين گياه، درمان اختلالات مربوط به سيستم گوارش نظير زخم معده، زخم روده، زخم اثني عشر و ورم معده و روده مي‌باشد، اما در درمان تورم پروستات نيز مفيد است. مصرف روزانه سه نوبت دم كرده پودر ريشه شيرين بيان، هر نوبت يك قاشق چاي‌خوري در يك ليوان آب جوش و پس از ۱۵ دقيقه ميل نمودن، جهت درمان بسيار مؤثر مي‌باشد. درصورت موجود نبودن پودر مي‌توان از جوشانده ريشه‌هاي خرد شده استفاده نمود.
۵ـ چاي سبز: اين گياه به لحاظ دارا بودن ماده كوئرسيتين كه يك آنتي اكسيدان بسيار قوي مي‌باشد، در درمان تورم پروستات مفيد است. هم‌چنين به دليل خاصيت ضد باكتريايي اين ماده، از چاي سبز در درمان التهاب پروستات نيز استفاده فراواني مي‌شود. جهت مصرف مي‌توان روزانه سه نوبت، هر نوبت يك قاشق مرباخوري از چاي سبز را در يك ليوان آب جوش دم كرده، پس از ۱۵ دقيقه ميل نمود.
۶ـ كتان روغن: قسمت مورد استفاده اين گياه، دانه‌هاي آسياب شده آن و يا روغن استخراج شده از دانه‌ها مي‌باشد. لازم به ذكر است دانه‌هاي كتان داراي طبيعت گرم و تر ميباشند. جهت مصرف مي‌توان روزانه سه نوبت هر نوبت يك قاشق مرباخوري از پودر كتان و يا يك قاشق چاي‌خوري روغن دانه‌ها را مصرف نمود.
۷ـ شبدر قرمز: داراي طبيعتي گرم و تر بوده و اندام مصرفي آن گل‌ها ميباشند. مصرف سه نوبت در روز از دم كرده يك قاشق مرباخوري از گل‌هاي خشك شده آن و ميل نمودن آن پس از ۱۵ دقيقه مي‌تواند براي درمان تورم پروستات مفيد باشد.
۸ـ دم اسب: گياهي است كه در نواحي معتدل و مرطوب جهان يافت مي‌گردد. طبيعت اين گياه سرد و خشك است و اندام مصرفي آن پيكر رويشي گياه مي‌باشد. به لحاظ وجود ماده سيليكا دراين گياه، مصرف آن مي‌تواند التهاب‌هاي پروستات و مشكلات ادراري را به حداقل برساند. مصرف روزانه دو گرم از پودر گياه خشك شده دم اسب براي درمان التهاب پروستات توصيه شده است. مصرف بيشتر آن عوارضي نظير افزايش فشارخون را به دنبال خواهد داشت.
