پیش از آزمایش آنزیم های کبدی چه کارهایی باید انجام داد؟

بیماری هپاتیت، مشکل نوعی از حالت التهبات کبد است که عمد تا از طریق یک عفونت ویروسی ایجاد می‌شود، اما افراد به دلایل دیگری همچون نتیجه ثانویه برخی از داروها ، آلودگی به باکتری و سموم و زیاده روی در مصرف الکل نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. عوامل مختلفی از جمله ابتلا به ویروس های هپاتیت ( A، B، C ، D، E و … ) ،داروها،سموم،آنوکسی ، الکل و …باعث التهاب و از بین رفتن بافت و عملکرد طبیعی کبد یا " هپاتیت " می شوند. هپاتیت ویروسی یکی از عوامل مهم مرگ زودرس انسان می باشد  .

  در واقع هپاتیت، هنگامی رخ می دهد که بدن شروع به ایجاد آنتی ‌بادی در مقابل بافت کبد می کند. همانطور که می دانید کبد مسئول بیش از ۵۰۰ کارکرد حیاتی در بدن انسان است و بسیاری از عملکرد های مهم بدن انسان نظیر دفع کلسترول، هورمون‌ها و مواد مخدر، تولید صفرا برای هضم غذا و فیلتر کردن سموم از بدن انسان بر عهده این عضو مهم از بدن می باشد. بنابراین در صورت آسیب رسیدن به آن می تواند بر روی متابولیسم کلی بدن تائیر منفی داشته باشد.

در واقع وقتی ویروس‌هپاتیت وارد جریان خون می‌شود و به سلول ‌های کبد حمله می‌کند، سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با آن پاسخ می‌دهد که التهاب موقت بخشی از این واکنش خواهد بود. اما اگر التهاب ماه‌ ها و یا سال ‌ها ادامه داشته باشد، ممکن است کبد آسیب جدی ببیند و یا حتی سلول‌های آن نابود شوند. که این آسیب می‌تواند از پردازش مواد مغذی ضروری و رهایی بدن از مواد سمی جلوگیری کند.

نشانه‌های بیماری هپاتیت:
علائم ابتلا به هپاتیت در تمامی انواع آن مشابه است به این صورت که اول علائم عمومی مثل بی اشتهایی ,ضعف, خستگی, تهوع ,استفراغ و درد مبهم در قسمت فوقانی و راست شکم بروز می کند. گاهی در این مرحله تب هم وجود دارد. بعد از این مرحله زردی پیش رونده بروز می کند که ملتحمه (پرده داخلی چشم),مخاط ها و پوست تمام بدن زرد می شود.

تمام افراد آلوده شده با این ویروس علایم بیماری حاد را نشان نمی‌دهند. ۴۰ - ۳۰ درصد افراد آلوده شده علامت خاصی را نشان نمی‌دهند. معمولا علایم حدود ۶ - ۴ هفته بعد از ورود ویروس بروز می‌کند. مانند هپاتیتA افراد آلوده شده با ویروس هپاتت B حاد احساس بیماری می‌کنند و قادر به انجام کاری نیستند. کمتر از یک درصد افراد آلوده این بیماری را به شکل خیلی شدید و سریع نشان می‌دهند که منجر به از کار افتادن کبد و مرگ می‌شود.

اگر دستگاه ایمنی نتواند بیماری را تا ۶ ماه مراقبت کند، شخص علایم هپاتیت مزمن را نشان می‌دهد. نشانه‌های هپاتیت مزمن مشابه هپاتیت حاد باشد. معمولا در افرادی که چندین سال است مبتلا به بیماری هستند گروهی از علایم اضافی را نشان می‌دهند. این علایم شامل کهیر، جوش های پوستی ، آرتریت ، سوزش یا مورمور کردن در بازوها و پاها  می‌باشد .

 انواع هپاتیت :

۱- هپاتیت A

۲- هپاتیت B

۳- هپاتیت C

۴- هپاتیت D

۵- هپاتیت E

هپاتیت A :

ناشی از عفونت حاد کبدی با ویروس‌هپاتیت آ (HAV) است. انتقال این نوع هپاتیت اکثرا به وسیله مصرف مواد غذایی یا آبی است که آلوده به مقادیر حتی بسیار میکروسکوپی از مدفوع فرد مبتلا به هپاتیت A است. بنابراین، این بیماری می تواند در مناطقی که بهداشت ضعیف تری دارند رایج‌تر باشد. اکثر افرادی که به این نوع از هپاتیت، مبتلا هستند مخصوصا افراد کم سن و سال در ابتدا علائم کمی دارند و یا حتی هیچ علائمی ندارند و بروز علائم در این افراد معمولا بین دو تا شش هفته است چنانچه علائمی دیده شود عموما تا هشت هفته باقی خواهد ماند، این علائم شامل تهوع، استفراغ، اسهال، زردی پوست، تب و شکم درد خواهد بود.

این نوع نارسایی حاد کبد معمولا کم اتفاق خواهد افتاد ولی با این حال در میان افراد سالخورده می تواند رایج تر باشد. همچنین پزشکان برای محافظت از خود در برابر هپاتیت آ، پیش از سفر به هر شهر یا کشوری که در آن هپاتیت A زیاد است به منظور دوری از آیتم‌های آلوده مواد غذایی نظیر میوه و سبزیجات، واکسیناسیون را توصیه می‌کنند. هپاتیت A معمولا ً به درمان خاصی نیاز ندارد زیرا یک بیماری کوتاه ‌مدت است. استراحت بیش از هر چیز دیگر در فرآیند بهبود این بیماری توصیه خواهد شد.

هپاتیت B :

هپاتیت B نوعی عفونت کبدی خطرناک است که از طریق تماس با مایعات عفونی بدن مانند خون و یا ترشحات واژن یا منی، که آلوده به ویروس‌هپاتیت بی(HBV) هستند، منتقل می‌شود. مصرف مواد مخدر، داشتن رابطه جنسی با شریک آلوده و یا به اشتراک گذاشتن تیغ‌ با فرد مبتلا، خطر ابتلا به این هپاتیت را بیشتر می کند. نشانه های هپاتیتِ B معمولاً حدود ۳ ماه پس از مبتلا شدن بیمار به عفونت ایجاد می شود و می تواند کم تا زیاد باشد. این نشانه ها معمولا شامل ادرار تیره رنگ، تب و شکم درد، درد مفاصل، تهوع و استفراغ، ضعف و خستگی، کاهش اشتها و زرد شدن پوست و سفیدی چشم هاست. خوشبختانه بیشتر بزرگسالانی که به این نوع از هپاتیت مبتلا هستند با وجود علائم و نشانه های شدید نیز می توانند به بهبودی کامل دست یابند.

در بیشتر مردم بدن در عرض چند ماه، بدون آسیب دائمی کبد، با ویروس‌هپاتیت B مبارزه می‌کند. اما در برخی موارد هپاتیت B تبدیل به یک بیماری بلند مدت شود می‌تواند منجر به آسیب کبد و یا سرطان کبد شود. هپاتیت مزمن B با برخی داروهای ضد ویروسی درمان خواهد شد. البته این نوع درمان می‌تواند بسیار پرهزینه باشد، چرا که باید چندین ماه یا سال به صورت پیوسته ادامه یابد. درمان این بیماری نظارت و ارزیابی‌های منظم پزشکی را لازم خواهد داشت تا از این طریق مشخص شود که ویروس به درمان پاسخ داده است.

هپاتیت C :

هپاتیت C از ویروس‌هپاتیت سی ( HCV ) می‌آید. هپاتیت C نیز توسط تماس مستقیم با مایعات بدن آلوده و معمولا از طریق تزریق مواد مخدر و تماس جنسی با فرد آلوده منتقل می‌شود و می توان گفت عامل اصلی انتقال دهنده این نوع هپاتیت خون است. هپاتیت C مسری است و می‌تواند آسیب جدی به کبد وارد کند حتی اگر فرد هرگز علائمی را حس نکند، بدون درمان، هپاتیت‌ سی ممکن است به سیروز و یا سرطان کبد مبتلا شود.

علائمی همچون خستگی، درد مفاصل، ضعف ماهیچه و یرقان می تواند نشان دهنده ابتلا به هپاتیتِ C باشد. هپاتیت C از فرد به فردی دیگر منتقل می‌شود و همانطور که گفته شد در درجه اول از طریق تماس با خون آلوده تکثیر می یابد. داروهای ضد ویروسی برای درمان انواع حاد و مزمن هپاتیتِ c مورد استفاده قرار می‌گیرند. افرادی که به هپاتیت‌مزمن c مبتلا هستند معمولا ً با ترکیبی از داروهای ضد ویروسی درمان می‌شوند. آن‌ها همچنین ممکن است برای تعیین بهترین شکل درمان نیاز به آزمایش بیشتری داشته باشند. البته افرادی که دچار سیروز کبدی یا بیماری کبدی مزمن می‌شوند، ممکن است به پیوند کبد نیز احتیاج داشته باشند.

هپاتیت D :

هپاتیت D یک بیماری جدی و خطرناک کبد است که به وسیله ویروس‌هپاتیت دی (HDV) ایجاد می شود. هپاتیتِ D توسط تماس مستقیم با خون آلوده منتقل خواهد شد. در واقع هپاتیت D شکل نادری از هپاتیت است که تنها در ارتباط با عفونت‌هپاتیت B رخ می‌دهد یعنی به بیان دیگر ویروس‌هپاتیت D نمی‌تواند بدون حضور هپاتیت B تکثیر شود هنوز هیچ داروی ضد ویروسی برای درمان این هپاتیت، کشف نشده است.

اما با توجه به نتایج مطالعات اخیر دارویی به نام اینترفرون آلفا می‌تواند برای درمان هپاتیت D مورد استفاده قرار گیرد، که البته این دارو نیز فقط بهبودی ۱۰ تا ۵۷ درصدی را  برای افراد مبتلا میسر می سازد.

هپاتیت E :

ویروس‌هپاتیت E منجر به هپاتیت حاد در انسان و همچنین تعدادی از گونه های حیوانی می شود. هپاتیت E مثل هپاتیت A توسط دستگاه گوارش منتقل می شود ولی عامل آن غیر از ویروس‌هپاتیت A و B است به همین علت نام دیگری بر روی آن نهاده اند. شیوع این هپاتیت به صورت فردی و حتی گروهی است و بیشتر یک روند خوش خیم و خود محدود شونده دارد اما در صورت ابتلای زنان باردار مخصوصا در اواخر دهه سوم بارداری با ۲۵% مرگ و میر همراه خواهد بود.

در حال حاضر به این علت که عفونت ویروس‌هپاتیت E نادر است هیچ درمان خاصی برای آن وجود ندارد و به طور معمول به تنهایی حل می‌شود. به همین منظور اغلب به مبتلا به این نوع عفونت توصیه می‌شود که استراحت کافی داشته باشند، مایعات زیادی بنوشند، در برنامه غذایی خود مواد مغذی کافی داشته باشند و از مصرف الکل دوری کنند. اما زنان باردار مبتلا به این عفونت نیازمند مراقبت های ویژه ای خواهند بود.

راه‌های پیشگیری ازهپاتیت ‏A‏ و ‏B :

۱‏ ـ رعایت بهداشت فردی، شامل شستن دستها قبل و بعد از غذا خوردن

‏۲ـ ضد عفونی کردن میوه‌ها و سبزیجات قبل از مصرف

۳‏ـ ضد عفونی کردن وسایل بیمار

۴‏ـ دفع بهداشتی فاضلاب جهت جلوگیری از آلودگی آب، میوه‌ها، سبزیجات و خوراکی‌ها ‏

۵‏ـ شناسایی مادران آلوده به ویروس

۶‏ـ بیماریابی در گروه‌های در معرض خطر

۷‏ـ ضدعفونی کردن کلیه لوازم جراحی دندانپزشکی، پزشکی

۸‏ـ استفاده از سرنگ و سوزن استریل

۹ـ آزمایش خون کلیه اهداء کنندگان خون

۱۰‏ـ جلوگیری از خال کوبی و ختنه اطفال به صورت سنتی

۱۱‏ـ هرگز از حوله، مسواک و تیغ

۱۲- دستگاه صورت تراشی به صورت مشترک استفاده نشود

۱۳‏ـ جلوگیری از بی بند و باری‌های جنسی و پایبندی به اخلاق خانواده

۱۴-  واکسیناسیون گروه‌های در معرض خطر

آزمایش آنزیم های کبدی چه زمان لازم است؟

این پزشک است که مشخص می‌کند که دقیقاً چه زمان باید از آزمایش آنزیم های کبدی استفاده شود، اما به طور کلی در صورتی‌که برخی از علائم بیماری‌های کبدی در فرد دیده شوند ممکن است این آزمایش تجویز شود.

  نشانه‌های زیر می‌توانند موجب تجویز این آزمایش از سوی پزشک شوند:

۱-  نبود اشتها

۲- کاهش وزن

۳- ادرار تیره

۴- زردی پوست و چشم‌ها

۵- خستگی

۶- ضعف

۷- ناراحتی‌های شکمی

پیش از آزمایش آنزیم های کبدی چه کارهایی باید انجام داد؟

در بالا و در حین صحبت در مورد هر یک از آزمایش‌های آنزیم‌های کبدی به برخی از این موارد اشاره شد. اما در کل پزشک قبل از انجام آزمایش به بیمار خواهد گفت که چه کارهایی باید قبل از انجام آزمایش انجام شوند چه کارهایی باید انجام نشوند. آزمایش آنزیم های کبدی باید به صورت ناشتا انجام شود و همچنین نباید حداقل یک روز قبل این آزمایش حتی ذره‌ای الکل مصرف شود.

در ضمن برخی داروها ممکن است بر روی تشخیص هر یک از آنزیم‌ها تأثیر داشته باشند، بنابراین قبل از آزمایش باید مصرف این داروها کنترل شود. در این مورد پزشک به طور دقیق راهنمایی خواهد کرد.

گیاهان دارویی متداول در  پاک کنندگی کبد :

رزماری:
گیاه متداول در آشپزی که می‌تواند یکی از پاک کننده‌های کبد باشد. با توجه به تحقیقات انجام شده، عصاره رزماری با کمک آنزیم‌های داخل کبد باعث دفع سریعتر مواد شیمیایی می‌شود.