کلیه ها مسئول تصفیه کردن مواد زائد از خون هستند. دیالیز عملیاتی است که جایگزینی برای بسیاری از وظائف و مسئولیت های طبیعی کلیه ها می باشد. دیالیز به افراد این امکان را می دهد، با اینکه دیگر کلیه هایشان به خوبی کار نمی کند، بتوانند زندگی خوب و مفیدی بگذرانند .
کلیه ها مایعات اضافی و زائد بدن وسموم را از خون تصفیه می کنند.کلیه ها همچنین برای تولید سلولهای خونی و سلامت استخوان ها مهم هستند. اگر کلیه ها خوب کار نکنند، مواد مضری که در بدن ساخته می شوند، فشار خون را بالا می برد، و مایعات زیادی در بافت های بدن جمع می شود که منجر به ورم می شود و ادم یا خیز نامیده می شود. اگر کلیه ها از کار بیفتند، شما نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه دارید تا کار کلیه را دیالیز انجام دهد. برای پیشگیری کنترل به موقع فشار خون، متعادل نگه داشتن وزن بدن، پرهیز از خوردن غذاهای مانده، پرچرب و پرنمک و خودداری کردن از مصرف هرگونه دارو بدون تجویز پزشک، باعث جلوگیری و پیشگیری از بیماری کلیه می شود. بیماران دیالیزی دچار ضعف سیستم ایمنی بوده وخطر اکتساب بیماری های عفونی در آنها بیشتر از افراد سالم می باشد .لذا کنترل عفونت در این بخش اهمیت بالاتری دارد .
دیالیزکلیه چیست؟
دیالیز کلیه, درمانی برای زنده ماندن شخص است که این کار با دستگاه های مخصوصی انجام می گیرد تا مایعات اضافی، نمک، مواد زاید مضر از خون خارج شود. این کار برای برگرداندن بدن به حالت نرمال انجام می شود دیالیز جایگزین بخش مهمی از عملکرد کلیه است.
علایم بیماری های کلیه را بشناسیم :
ورم اطراف چشم ها، درد در قسمت پهلوها و زیر دنده ها، بالا بودن فشار خون و تکرر ادرار مخصوصا در شب از نشانه های بیماری کلیه است.
كنترل عفونت در بخش دياليز :
خطر عفونت يا عوارض و واكنشهاي ناخواسته در بخش دياليز با رعايت جدي و اقدامات لازم براي ضدعفوني كردن وسايل و ارزيابي دقيق همه وسايل و اعمالي كه باعث آلودگي باكتريال يا شيميايي ميگردند، ميتواند كاهش پيدا كند.
در بخش دياليز مسايل مربوط به عفونت ميتواند از منابع زير صورت گيرد:
۱ - مسايل مربوط به محيط بخش دياليز
۲ - مسايل مربوط به دستگاههاي مورد استفاده
۳ - كاركنان بخش دياليز
۴ - مسايل مربوط به بيماران
پيشگيري عفونت در بخش دياليز :
۱- پيشگيري از هپاتيت C :
پيشگيري از هپاتيت C با رعايت احتياطات كنترل عفونت براي همه بيماران دياليزي انجام ميگيرد. هر چند جدا كردن بيماران مبتلا به هپاتيت C توصيه نميشود.
در بيماران HCV منفي : تست ماهانه ALT 2 .در صورت بالا نبودن ALT ،هر ۶ ماه HCV-anti تست شود. ودر صورت بالا بودن ALT غير قابل توجيه HCV-anti تكرار شودونیز در صورت بالا بودن غير قابل توجيه ALT و HCV-anti منفي، RNA-HCV تست شود .
در بيماران HCV مثبت : بيماران HCV-anti مثبت و يا RNA-HCV مثبت نياز به جداسازي از ساير بيماران نداشته و دستگاه اختصاصي نيز لازم ندارندهم چنین بيماران HCV مثبت بايستي از نظر هپاتيت مزمن C بررسي شوند. و بيماران HCV مثبت اطلاعات لازم در مورد انتقال بيماري به ديگران و نيز مراقبت از خود آموزش ديده و برعليه هپاتيت A واكسينه شوند.
۲- پيشگيري از HIV :
۱- آزمايش روتين HIV در بيماران دياليزي توصيه نميشود. بيماران با خطر بالا بايد آزمايش شده و در صورت مثبت بودن اقدامات پيشگيرانه و مشاوره لازم انجام گيرد. ۲ .احتياطات كنترل عفونت توصيه شده براي پيشگيري از HIV در بين بيماران كافي است. بيماران HIV مثبت نياز به جداسازي از ساير بيماران و دستگاه دياليز مجزا ندارند. ۳ .در صورت رعايت احتياطات استاندارد احتمال انتقال HIV به پرسنل وجود ندارد.
۳- پيشگيري از عفونت باكتريال :
۱- استفاده عاقلانه از آنتي بیوتيك مخصوصاً وانكومايسين براي پيشگيري از ايجاد ارگانيسم مقاوم . ۲- علاوه بر رعايت احتياطات كنترل عفونت وجود زخم عفوني توام با ترشحات چركي و بي اختياري مدفوعي و اسهال غيرقابل كنترل با اقدامات بهداشتي فردي مد نظر قرار گیرد .
۴- پيشگيري از عفونت در بيماران با دياليز صفاقي مزمن :
۱ - بيماران انگيزه دار را انتخاب و در مورد روش استريل آموزش دهيد.
۲ - در گذاشتن كاتتر سيليكون قابل كشت روش استريل انتخاب كنيد و دوبل كاف ارجح است.
۳ - محل كاتتر را محكم ثابت كنيد.
۴ - دستها را قبل از هر گونه اقدام مربوطه بشوييد.
۵ - رابط هاي كاتتري مخصوص مثل كاتتر Y را در نظر بگيريد.
۶ - دستكاري را به حداقل برسانيد.
۷ - مراقبت از محل كاتتر را به وسيله شستن با آب و صابون انجام دهيد و هر روز از نظر علايم عفونت معاينه كنيد.
۸ - استفاده از آنتيبيوتيك پروفيلاكسي را به شرايط خاص محدود كنيد ( ناقلين استاف طلايي با عفونت مكرر ).
۹ - اگر از دستگاه دياليز استفاده ميكنيد از RO براي استريل كردن شير آب، تميز كردن و ضدعفوني كردن استفاده كنيد.
۱۰ - ساير محلهاي عفونت را براي پيشگيري از عفونت جريان خون و صفاق درمان كنيد.
۱۱ - سيستم دفاعي ميزبان را با تغذيه خوب و مراقبت از ساير مسايل پزشكي بهبود بخشيد.
در صورتیکه دیالیز در چند شیفت متوالی انجام شود :
۱- از هیپو کلیریت سدیم در فواصل شیفت ها استفاده شود ( ولی اگر میزان آلودگی در حد استاندارد بوده و از دستگاههای Single pass استفاده شود نیازی به این کار نیست)و در انتهای روز (انتهای شیفت آخر) از مواد گندزدا مانند فرمالدئید و یا پراکسی استیک اسیداستفاده شود .
۲-فرمالدئید مایع : این محلول شایع ترین ماده برای گندزدایی سیستم های دیالیز می باشد .این ماده اثر خوردندگی ندارد لذا می تواند به مدت طولانی تری در دستگاه دیالیز باقی بماند .هرچند استفاده از آن به علت اثر محرک پوستی و سرطانزایی و مسائل زیست محیطی دارای محدودیت می باشد .
۳- گلوتارالدئید : اثر تحریکی کمتری نسبت به فرمالدئید دارد وسایر خواص آن کمابیش مشابه فرمالدئید است .
۴- پراکسی استیک و هیدروژن پراکسید : در بعضی مراکز استفاده می شود .
۵- آب داغ : هرچند روش خوبی برای کنترل آلودگی باکتریایی است ولی برای هر سیستمی مناسب نیست .
